5 listopada 1985 roku w Zabrzu prof. Zbigniew Religa przeprowadził pierwszy udany przeszczep serca w Polsce. Wśród zespole prof. Religi był kardiochirurg Andrzej Bochenek.
"Zwykły, listopadowy dzień"
Jak wspominał w rozmowie z PAP, 5 listopada sprzed 40 lat zaczął się jak "zwykły dzień". "Pogoda fatalna, chmury, siąpi deszcz. Religa mówi: będzie przeszczep. Już wiedziałem, że nie wrócę do domu przynajmniej przez dwa dni. Pacjent był w krytycznym stanie. Dawcę przywieziono z Warszawy. Religa jechał osobiście, żeby go przytransportować do Zabrza w idealnym stanie" - wspominał prof. Bochenek.
"Nie do końca wierzyłem, że to się uda"
Zapytany o emocje towarzyszące operacji, profesor Bochenek przyznał, że początkowo nie wierzył w sukces. "Byłem pragmatykiem. Nie do końca wierzyłem, że to się uda. Ale gdy serce zaczęło bić, wszyscy odetchnęliśmy z ulgą. To był wielki sukces, ale znowu gdzieś miałem w głowie: sukces sukcesem, ale to jeszcze nie koniec. Jest jeszcze cała walka przed nami" - wspominał.
Rozwój transplantologii w Polsce
Dzięki przełomowi sprzed 40 lat powstały w Polsce ośrodki transplantacyjne, które dziś wykonują skomplikowane operacje - w tym przeszczepy wątroby, płuc czy trzustki. Śląskie Centrum Chorób Serca przeprowadza rocznie 50 przeszczepów, w tym kilkanaście u dzieci. Najmłodsza pacjentka otrzymała serce w siódmym tygodniu życia. Najstarszy pacjent miał ponad 70 lat. "Transplantacja serca to dziś zabieg stosunkowo prosty i powtarzalny, ale to właśnie dlatego stał się fundamentem rozwoju. Dziś wykonują go młodzi chirurdzy, znakomicie przygotowani i odważni" - podkreślił profesor Bochenek.
Tomasz Kot jako profesor Religa
O przygotowaniach do przeszczepu serca opowiada film pt. "Bogowie" w reżyserii Łukasza Palkowskiego. Zbigniew Religa zmagał się z biurokracją oraz nieufnością środowiska medycznego. "Bogowie" to opowieść o pasji, poświęceniu i przekraczaniu granic. Na planie "Bogów" byli obecni także konsultanci medyczni, którzy doradzali twórcom w sprawie prawidłowego przebiegu i realizacji zabiegów medycznych. Proces powstawania Bogów śledził asystent Zbigniewa Religi, Marian Zembala. Rolę Zbigniewa Religi zagrał Tomasz Kot. Film Łukasza Palkowskiego dostał wiele nagród i bardzo podobał się widzom. Produkcja z 2014 roku zdobyła uznanie zarówno widzów, jak i krytyków, otrzymując m.in. Złote Lwy na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni oraz kilka Orłów. Nagrodę za główną rolę męską dostał w Gdyni Tomasz Kot. Uhonorowano go także Orłem.